Handelsagent Fred Sikkema (46) woont in Egypte. Daar bemiddelt hij tussen Egyptische leveranciers en Nederlandse afnemers van fruit en groenten. Hij doet er goede zaken. Totdat zijn e-mailaccount wordt gehackt en 160.000 euro in de zakken van oplichters verdwijnt.
“Ik woon en werk al jaren in Caïro. Bevalt me uitstekend; het is hier altijd zonnig en de zaken gaan lekker. Ik doe de logistiek en communicatie voor bedrijven die groenten en fruit leveren aan afnemers in Nederland. Voor alle partijen handig: in beide landen heb ik een uitstekend netwerk, en ik spreek de talen natuurlijk. Voor een van mijn beste Egyptische klanten, Naguib, leverde ik onder meer druiven aan twee Nederlandse importeurs. Een prima business; winstgevend en een groeiende markt. Vorig jaar was weer een goed jaar, uitzonderlijk goed zelfs. Totdat er fraude ontdekt werd, toen was Leiden in last. Het was meteen einde verhaal met die druiven. Ja, daar ben ik goed ziek van geweest.
Andere bankrekening
Het begon er allemaal mee dat Naguib een andere bankrekening nam. Als er geld was overgemaakt uit Nederland, duurde het vaak erg lang voordat het op zijn Egyptische rekening stond. Gebeurt daar wel vaker, maar dat kost geld natuurlijk. Dus stapte hij over naar een andere bank. Wij correspondeerden daarover per e-mail, en op een gegeven moment moest de informatie over de nieuwe bankrekening ook naar de afnemers in Nederland. Hij mailde me een documentje met alle nieuwe bankgegevens, en ik heb dat blind doorgestuurd naar die twee Nederlandse afnemers. De facturen zaten erbij. Het ging om rekeningen van in totaal een kleine 160.000 euro.
Toen het bedrag na ruim een week nog niet binnen was, belde Naguib me. Waar het geld bleef. Ja, die was bang weer rente mis te lopen. Daarop nam ik contact op met die Nederlanders, maar die zeiden allebei dat het al was overgemaakt. Ik kreeg zelfs een kopie van de afschrijvingen te zien. Zo kwam ik tot een schokkende ontdekking: het geld was naar een heel andere bank overgemaakt! Volgens de afnemers nota bene naar de rekening die ik zelf aan hen had doorgegeven. Ik dacht echt: wat zal ik nou gaan beleven? Nee, ik begreep er helemaal niks van. Dus ik ben alle correspondentie nagegaan.
Oplichter in Polen
Ik moest wel drie keer kijken voordat ik het doorhad. Die zogenaamde mail van Naguib, met de gegevens over een nieuwe bankrekening, wás helemaal niet van hem afkomstig. Zijn naam stond er wel als afzender, maar het kwam van een ander e-mailadres. Een adres dat vrijwel helemaal hetzelfde was als dat van Naguib, maar dan met 1 letter verschil. Dat had ik helemaal niet gezien. Nee, logisch, het was een reactie op iets wat ik had gevraagd, waar we al over gecorrespondeerd hadden. Met Naguibs naam eronder. Dan ga je toch niet kijken of dat mailadres wel tot aan alle letters hetzelfde is? In de bijlage met de bankgegevens, een vals document dus, stond inderdaad een ander rekeningnummer. Een rekening bij een Poolse bank. Die afnemers hebben gewoon 160.000 euro naar een of andere oplichter in Polen overgemaakt.
Achteraf begreep ik dat een van onze computers besmet moet zijn geweest met een Trojaans paard, een programaatje waarmee hackers op afstand in een computer kunnen komen. Ook in de e-mail. Zo moeten ze de correspondentie tussen Naguib en mij helemaal gevolgd hebben. Blijkbaar hebben ze op de een of andere manier de originele mail van Naguib onderschept, en daarvoor in de plaats een ander document van een vrijwel gelijk adres gemaild. Daardoor had ik niets in de gaten.
Hij had het moeten zien
Naguib was woest! Hij dacht dat ik erbij betrokken was en wilde mij beschuldigen. Maar godzijdank had ik de mail die ik aan de afnemers doorstuurde, ook nog cc naar hem gemaild. Dat is mijn redding geweest. Ik kon hem dus zeggen: ‘Ho even jongen, jij hebt zelf ook niet goed gekeken’. Hij had het moeten zien. Maar we hadden het allebei niet gezien. En nadat het geld gestort was, duurde het nog een week voordat we in de gaten hadden dat we besodemieterd waren. Als we meteen hadden ingegrepen, had het misschien nog teruggedraaid kunnen worden. Nu was er 160.000 euro weg, pleite. Ik heb me er verschrikkelijk over gevoeld, dat kan ik je wel vertellen. Het was afschuwelijk.
Toen we het allemaal ontdekten zat ik toevallig net in Duitsland. Omdat de bankrekening waarnaar dat geld was overgemaakt een Poolse rekening was, ben ik direct naar Warschau gevlogen. Daar ben ik gaan praten met de bank, en met de politie. Maar dat was een frustrerende ervaring kan ik je zeggen. Het ging allemaal heel erg moeizaam. De banken beriepen zich op bankgeheim, dus alles moest via de juridische weg. Met behulp van een Poolse advocate heb ik aangifte gedaan. Uit het onderzoekje van de politie bleek uiteindelijk dat de bankrekening op naam van een Ier van Afrikaanse afkomst stond. Maar de rekening was inmiddels al opgezegd en leeg; het geld was overgemaakt naar Londen, Nigeria en Benin. En de politie kon verder eigenlijk niets doen, omdat ook de houder van die rekening al het land uit was.
De banken viel juridisch niets aan te rekenen. Dat de naam-nummercontrole ontbrak bij de Nederlandse banken, dat was vooral voor Naguib een enorme frustratie. Dat is namelijk wettelijk verplicht in Egypte, die controle door de bank. Daar ben ik erg op gaan inzoomen: kan ik de banken een verwijt maken, omdat zij niet hebben aangegeven dat het bankrekeningnummer uit Polen helemaal niet hoorde bij de naam van een bedrijf uit Egypte? Nee dus. Wat dat betreft loopt Nederland een eind achter op Egypte. Het is nog een discussie geweest in de politiek, maar minister Dijsselbloem wilde alles zo laten. Onbegrijpelijk. Gaan de banken het nu toch weer invoeren, die controle? Dat lijkt me een uitstekende zaak.
Politie nalatig
Die Poolse advocate die ik in de arm had genomen was trouwens wel heel actief. Een pittige jongedame, die ging er voortvarend achteraan. Ze vond de politie nalatig, omdat ze het appartement van de rekeninghouder helemaal niet doorzocht hadden, en er geen internationaal opsporingsbericht was uitgegaan. Ook waren er geen mensen ondervraagd, zoals de bankmedewerker of de verhuurder van het pand waarin de oplichter zat. Ze wilde een klacht indienen bij de rechtbank, en ze zou ook nog contact maken met Interpol. Maar Naguib wilde er niet meer in investeren, hij had er geen vertrouwen in dat het iets zou opleveren. Hij dacht dat het allemaal tevergeefs zou zijn. Toen dacht ik ook: laat maar zitten dan.
Nee, de relatie tussen Naguib en mij is nooit meer goed gekomen. We doen helemaal geen zaken meer, we zijn gebrouilleerd. Hij bleef het me kwalijk nemen en maakte me allerlei verwijten, al werden die nooit écht concreet. Niet terecht denk ik, maar Barbertje moet hangen. Zakelijk gezien is het een fikse tegenvaller voor mij. Uiteindelijk ben ik indirect ook gedupeerd.
Of ik dingen nu anders doe? Jaaa, zeker! Zelfs een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen. Als er bankgegevens moeten worden doorgegeven, als er een rekeningwijziging is, dan geven we dat door per fax. En als het niet anders kan, als klanten geen fax hebben, is de regel: we kúnnen het e-mailen, maar het is pas geldig als het telefonisch is bevestigd. Ja, ik ben erg op de processen gaan letten. Want ik ben er goed ziek van geweest dat ik ben besodemieterd. Dat ik me heb láten besodemieteren. Dit mag me niet nog eens gebeuren.”