ERFENISFRAUDE
Zijn hele leven heeft Adriaan (84) zuinig geleefd, tot hij in de ban raakt van oplichters. Binnen enkele maanden is twee ton verdwenen. Zijn zoon Richard ziet geen andere uitweg dan via een rechter af te dwingen dat een bewindvoerder voor zijn vader wordt aangesteld.
‘Laat hem maar betalen, dan komt hij er vanzelf achter dat het nep is en dat hij met oplichters te maken heeft’, was het goedbedoelde advies van een neefje. Maar waar zijn omgeving zegt dat Adriaan *) door geraffineerde oplichters wordt benadeeld, wil hij zelf vooral bevestiging zien dat het verhaal klopt. Hij hééft contact met een steenrijke erfgename die hem $ 3,5 miljoen heeft toegezegd om te besteden aan liefdadigheid. Sterker nog: het geld ziet hij al staan op de speciaal voor hem aangemaakte bankrekening van een Turkse bank. Dat de domeinnaam van de bank (webadres) pas enkele dagen eerder is geregistreerd, brengt zijn vertrouwen niet aan het wankelen. In tegendeel: ‘Zie je wel dat het klopt, de bankdirecteur had me gezegd speciaal voor mij een rekening te gaan openen’, was zijn reactie.
‘With love’
Adriaan is gepensioneerd ingenieur. Een intelligente, vitale man die zijn hele leven zijn eigen boontjes heeft gedopt. Nog maar een paar jaar geleden is zijn vrouw overleden. Dat speelt mogelijk een belangrijke rol bij het feit dat een ogenschijnlijk onbeduidend e-mailtje in januari 2015 hem niet meer loslaat. De afsluitende woorden ‘with love’ lijken hem welhaast te betoveren. De mail zou afkomstig zijn van een van de rijkste mensen te wereld.
Zijn verantwoordelijkheid
Het vleit Adriaan enorm dat juist hij is uitgekozen om namens de erfgename $ 3,5 miljoen te besteden aan liefdadigheid (en een deel voor zichzelf mag houden). Als hij er achter komt dat zij ook nog eens in allerlei pijnlijke rechtszaken verwikkeld is, beseft hij: dit moet slagen en het is mijn verantwoordelijkheid. Al snel gaat hij betalen voor toegangscodes en certificaten die zogenaamd nodig zijn om het geld vanuit Turkije naar zijn eigen bankrekening in Nederland te krijgen.
‘Dat is wat de oplichters erg goed doen’, zegt zoon Richard. ‘Ze vragen in eerste instantie kleine bedrag waar een nieuw slachtoffer niet direct van schrikt. En besef ook: mijn vader is er altijd van overtuigd geweest dat hij voorschotten betaalde. Hij zou alles tegelijk met de erfenis terugkrijgen.’ De eerste betaling betreft $ 1.110,- voor het aanmaken van een eigen rekening bij een Turkse bank. Een eindeloze reeks van betalingen volgt.
Nauwelijks te geloven
Voor buitenstaanders en omstanders is het nauwelijks te geloven hoe sterk gedupeerden van dit soort oplichting in het verhaal geloven. Een belangrijke rol speelt hierbij dat toegeven dat het om oplichting gaat, ook betekent dat een groot geldbedrag verloren is. Zolang slachtoffers zich kunnen vastklampen aan het verhaal, bestaat de kans dat het geld terugkomt. Bovendien doen oplichters er vaak alles aan hun slachtoffer te isoleren van hun omgeving bijvoorbeeld door geheimhouding op te leggen.
Strijd om autonomie
Een maand nadat Adriaan de belofte kreeg dat hij de erfenis zou krijgen, heeft hij zo’n € 35.000,- voor een antiwitwasverklaring overgemaakt. Steeds duiken nieuwe obstakels op die het overboeken van de erfenis naar Nederland in de weg staan. Toch wil Adriaan van geen wijken weten. Richard: ‘Mijn vader heeft zich in
de eerste periode enorm vastgebeten in het verhaal. Hoe meer wij zeiden dat het om oplichting ging, hoe meer hij zich schrap zette. Het werd een strijd om autonomie.’
Als er al vragen opkomen bij Adriaan, dan weten de oplichters deze snel te weerleggen. Ze spelen sterk in op zijn gevoel. Als hij zijn vermoedens van oplichting uitspreekt naar zijn bankier, ontvangt hij al snel een verontwaardigde mail, zogenaamd van de erfgename. Ze schrijft dat hij zich niet van de wijs moet laten brengen, zijn hoofd koel moet houden. Hij moet zijn vertrouwen in een goede afloop behouden, dan komt alles goed. De opzet slaagt, de oplichters houden Adriaan binnenboord.
Contractbreuk
Toch stapelen de bewijzen voor oplichting zich langzaam op, ook voor Adriaan. Hij vraagt bijvoorbeeld bij de echte Turkse bank na of zijn bankier wel bij de instelling werkt. Dit blijkt niet het geval. Dat vindt Adriaan geen reden om het project af te blazen, want een bank hoeft niet alle medewerkers te kennen. Adriaan heeft soms gezonde achterdocht. Maar de oplichters zijn uitermate vasthoudend. Adriaan heeft een contract ondertekend waarin hij zich als verantwoordelijke voor het project laat vastleggen. Hier wordt hij fijntjes aan herinnerd als hij op een gegeven moment toch aangeeft te willen stoppen. Als wordt gedreigd met een forse boete wegens contractbreuk haakt Adriaan toch weer aan.
Wie zijn de daders?
Wie precies verantwoordelijk zijn voor dit soort oplichting is niet bekend. Daders worden nauwelijks gepakt. Vrijwel zeker zitten er West-Afrikaanse bendes achter. En die gaan zeer professioneel te werk. In sommige gevallen maken ze gebruik van handlangers die (tijdelijk) in Europa verblijven. Ze zijn zeer goed getraind in het misleiden en psychologisch afhankelijk maken van mensen.Richard: ‘Natuurlijk hebben slachtoffers twijfels als ze steeds opnieuw wordt gevraagd geld over te maken. Maar die twijfels weten oplichters als geen ander weg te nemen. Overal hebben ze een antwoord op. Ze moeten alles nauwkeurig bijhouden en diensten aan elkaar overdragen. Ze geven altijd zeer snel antwoord, zelfs in het weekend. Dat kan alleen als je met veel mensen bent die zeer goed samenwerken.’
FBI
Waarschijnlijk door alle openlijke twijfel gooien de oplichters hun tactiek om. Vanaf nu doen ze zich voor als FBI die het slachtoffer beschermt tegen oplichters. Een dame die zich voordoet als Head of Financial Intelligence Unit, onderhoudt namens de FBI het contact met Adriaan. Waar de inmenging van FBI begint met bescherming, schakelt de FBI Manager zelf ook diplomatieke vertegenwoordigers in naar wie borgsommen of logistieke kosten moeten worden overgemaakt.
Relatie onder druk
‘Ik heb vanaf het begin geprobeerd mijn vader te laten inzien dat hij in de fuik van oplichters was getrapt’, vertelt Richard. ‘Maar toen in maart onze relatie teveel onder druk kwam te staan heb ik afstand genomen. Natuurlijk wilde ik de financiële schade zo veel mogelijk beperken, maar dat mocht niet ten koste gaan van de band die we hadden.’
Pas in september betrekt Adriaan zijn zoon weer bij de zaak. In de zomermaanden is contact gelegd met ouderenzorg. Daar zegt de hulpverlener dat Adriaan een bewindvoerder moet krijgen. Het totale bedrag dat naar dubieuze bankrekeningen is overgemaakt, blijkt te zijn opgelopen tot twee ton.
Alle pogingen om Adriaan met zachte hand te overtuigen blijken tevergeefs geweest. De procedure voor onderbewindstelling wordt in werking gezet. In november, zo’n tien maanden nadat Adriaan het eerste mailtje van ‘de erfgename’ ontving, oordeelt een rechter dat hij niet langer bij zijn vermogen mag. Voorlopig beslist een bewindvoerder over zijn geld en goederen.
Oplichting met een rol voor een erfgename met een wereldbekende naam
Adriaan is zeker niet de eerste die in een oplichtingsval is getrapt die is gezet rond de rijkdom van deze rijke bekendheid. Internet staat vol met verhalen en voorbeeldmails afkomstig van oplichters waar zij een rol in speelt. Vrijwel steeds wordt de ontvanger een grote erfenis toegezegd. Opvallend is ook dat er vaak een link in staat naar een pagina op Wikipedia over deze dame. Het mailtje waar het bij Adriaan allemaal mee begon was zeer kort:
Hello,
I, ***** authenticate this email. You can read about me on: fr.wikipedia.org/wiki/**** -*******I intend to
give to you a portion of my Net-worth which I have been banking. Respond for confirmation.With love,
***** ***********
Tips voor omstanders
Richard wil graag dat het verhaal van zijn vader wordt verteld om anderen te
behoeden voor dezelfde schade. Voor omstanders in een vergelijkbare situatie
heeft hij de volgende tips:
- Wat er ook gebeurt, houd contact met de gedupeerde. Voorkom dat iemand geïsoleerd raakt en zo nog verder afglijdt.
- Een goede relatie met het slachtoffer is belangrijk, maar zorg er ook voor dat de betalingen zo snel mogelijk stoppen. Hoe meer geld is overgemaakt, hoe langer de bende zijn inspanningen kan volhouden om achter de gedupeerde aan te gaan. Droogt hun financiële buffer op, dan laten ze misschien eerder los.
- Besef continu dat de oplichters via het slachtoffer volledig op de hoogte zijn van de relevante omstanders en daarover alles weten.
- Spreek met andere omstanders één lijn af en behandel het slachtoffer allemaal op dezelfde manier. Het neefje dat tegen zijn vader zei ‘betaal maar, dan zie je dat het nep is’ heeft Richard veel extra werk gekost.
- Verzamel bewijs van de fraude, bijvoorbeeld door foto’s te maken van mails en documenten die de oplichters sturen.
- Schroom niet om je verantwoordelijkheid te nemen. Zet je schrap en verwacht grote weerstand van een gedupeerde die in oplichters gelooft.
- Soms zit er niks anders op dan onderbewindstelling aan te vragen. Vraag hulp als het niet zelf lukt om het formulier in te vullen dat hierbij komen kijken.
- Meld bij de bank dat er sprake is van oplichting en zorg voor een (tijdelijke) preventieve blokkade van de bankrekening als bewind is aangevraagd. Er kan immers veel geld verdwijnen in de maandenlange periode tussen de aanvraag van bewindvoering en de toekenning ervan.
Heeft u vragen over fraude of wilt u een melding doen? Neem dan contact op met de Fraudehelpdesk op 088-786 7372
*) De namen van Richard en Adriaan zijn vanwege hun privacy gewijzigd.
Bron omslagfoto: Patrick Brosset/Flickr.com, CC BY-ND 2.0.